Depresja – liczby
Według danych Światowej Organizacji Zdrowia na depresję choruje 350 milionów ludzi. W roku 2020 depresja była w czołówce najpoważniejszych problemów zdrowotnym świata, zaraz po chorobach układu krążenia. Depresja jest najczęściej diagnozowana u osób między 20. a 40. rokiem życia.
Kobiety cierpią na nią dwukrotnie częściej : co piąta kobieta i co dziesiąty mężczyzna w ciągu życia ma co najmniej jeden epizod depresji. W Polsce liczbę osób z depresją szacuje się już na 1,5 mln osób.
Już teraz depresja na świecie przyczynia się co roku do 1 mln zgonów, tj. 3800 każdego dnia. Jest bowiem głównym czynnikiem ryzyka samobójstwa. Z danych przygotowanych z kolei przez Eurostat wynika, że rocznie w Polsce życie odbiera sobie ponad 5 tys. osób To więcej niż liczba śmiertelnych ofiar wypadków samochodowych, których w 2020 r. było 2105.
Czym jest depresja?
Depresja to termin wieloznaczny. Potocznie używa się go w odniesieniu do złego samopoczucia, obniżonego nastroju, przygnębienia niezależnie od przyczyn tego stanu. W psychiatrii terminem depresja określa się szczególny rodzaj zaburzeń nastroju i emocji. Depresja to nie tylko smutek i przygnębienie, ale też utrata zainteresowań i radości życia.
Człowiek z depresją funkcjonuje w zwolnionym rytmie, ma zaburzenia koncentracji i obniżoną samoocenę. W sposób ponury i pesymistyczny patrzy na świat, przyszłość widzi wyłącznie w czarnych barwach. Dotykają go zaburzenia snu, który jest płytki i nie daje relaksacji. W zależności od tego, kto choruje na zaburzenia depresyjne, wyróżnia się depresję starczą, depresję osób dorosłych albo depresję dzieci i młodzieży. Na depresję może zachorować każdy, bez względu na wiek, wykształcenie i status materialny.
Objawy depresji
Objawy depresji mogą być inne u każdego pacjenta i dlatego tak trudno ją rozpoznać. Jeśli samopoczucie jest złe, można mówić o smutku, jeżeli gorsze – o przygnębieniu, a jeśli jest bardzo źle – to prawdopodobnie depresja. Granica pomiędzy „normalnym” przygnębieniem, a depresją jako stanem chorobowym nie jest ostra, jednak są pewne objawy, które pozwalają te dwa stany od siebie odróżnić.
WHO publikuje kryteria diagnostyczne zaburzeń depresyjnych. Kryteria te mają charakter pomocniczy. Warto podkreślić, że ostateczną diagnozę można postawić tylko w bezpośrednim kontakcie z lekarzem!
WHO wyróżnia 3 podstawowe objawy depresji (trzy pierwsze z listy poniżej) oraz 7 dodatkowych:
- obniżony nastrój, czyli depresja jako objaw
- brak radości (anhedonia)
- brak energii (anergia)
- negatywna własna ocena
- poczucie winy
- myśli i zachowania samobójcze
- niesprawność intelektualna
- zaburzenie aktywności
- zaburzenia snu
- zaburzenia apetytu i masy ciała
Wygląd depresji
Nie bez znaczenia jest także wygląd chorego:
- mimika: uboga
- wyraz twarzy: smutny lub napięty
- głos: monotonny (bez modulacji), tempo wypowiedzi: spowolnione
- ruchy: spowolniałe, ociężałe, niepokój ruchowy (częsta zmiana pozycji ciała w czasie siedzenia, manipulowanie palcami rąk)
Dolegliwości depresji
Depresji towarzyszą często uporczywe dolegliwości cielesne, jak na przykład:
- bóle żołądkowo-jelitowe
- bóle głowy
- bóle podbrzusza
- bóle pleców
U wielu chorujących, objawy te wysuwają się na pierwszy plan.
Depresja staje się prawdopodobna, o ile ujawnią się równocześnie co najmniej cztery objawy z tej listy, w tym co najmniej dwa podstawowe i będą utrzymywać nieprzerwanie przez okres co najmniej dwóch tygodni.
Testy na depresję
Należy pamiętać, że tylko lekarz może w pełni zdiagnozować i orzec, że dany pacjent cierpi na zaburzenia nastroju. Testy na depresję pomagają klinicystom w szybszym i pewniejszym rozpoznaniu choroby. Możesz jednak samodzielnie zacząć identyfikować swój problem w zakresie samopoczucia. Najbardziej znanymi testami na depresję są Skala Depresji Becka oraz tzw. Test Dziewięciu Pytań, czyli Test PHQ-9 autorstwa doktorów Roberta L. Spitzera, Janet B.W. Williams i Kurta Kroenke.
Jednak nie wystarczy to do rozpoznania lub wykluczenia depresji. Test na depresję może być tylko pomocą w diagnozie lub może służyć do monitorowania skuteczności leczenia. Wynik uzyskany w teście najlepiej oceni lekarz specjalista w połączeniu z przeprowadzonym przez niego badaniem.
Samodzielne wykonanie testu na depresję oraz uzyskany w ten sposób wynik może być ważnym sygnałem o istnieniu zaburzeń depresyjnych. Wszelkie budzące niepokój wyniki lub ich nieadekwatność do odczuwanego samopoczucia powinny skłaniać do wizyty u lekarza.
Leczenie depresji
Depresja to choroba ciężka i przewlekła, mająca tendencje do nawrotów. Sama nie ustąpi. Wymaga indywidualnie dobranej, długotrwałej (co najmniej 6-miesięcznej) i systematycznie prowadzonej terapii farmakologicznej. Poprawę można zauważyć dopiero po 6 (a u osób starszych nawet 12) tygodniach.
W najcięższych postaciach depresji lub w przypadku depresji lekoopornej stosuje się inne formy leczenia biologicznego (m. in. leczenie elektrowstrząsowe). Przynosi istotną poprawę u ponad 80 proc. chorych. Istnieje szereg metod leczenia depresji (biologicznych, psychoterapeutycznych, psychospołecznych lub innych jak CBD), ale biorąc pod uwagę ich dostępność, w praktyce niemal wszystkie osoby potrzebujące pomocy korzystają z terapii lekami przeciwdepresyjnymi.
Nowoczesne antydepresanty nie powodują prawie żadnych skutków ubocznych. Często występują tylko na początku terapii. Warto podkreślić, że nie uzależniają, nie zmieniają osobowości, a także nie są środkami pobudzającymi lub uspokajającymi. Farmakoterapię często uzupełnia się psychoterapią. Efekty są indywidualne i zależne od pacjenta i jego sytuacji życiowej. Bez względu na dobraną metodę przez lekarza
Gdzie szukać pomocy?
Jeśli czujesz, że jesteś w ciężkiej sytuacji i potrzebujesz porozmawiać z psychologiem, nie czekaj i zadzwoń pod bezpłatny numer: 800 70 2222 całodobowego Centrum Wsparcia dla osób w kryzysie. Możesz również wysłać maila lub porozmawiać na czacie. Jeśli jesteś dzieckiem zadzwoń pod (również bezpłatny i anonimowy) numer przeznaczony dla nieletnich: 116 111.
Antydepresyjny Telefon Forum Przeciw Depresji – 22 594 91 00
Telefon ten jest skierowany zarówno do osób dotkniętych depresją, jak i ich bliskich. Można dzwonić w środy i czwartki od 17.00 do 19.00. Przy telefonie dyżuruje lekarz specjalista – psychiatra, a udzielane porady są bezpłatne. Podczas rozmowy nie trzeba podawać ŻADNYCH danych osobowych.
Na stronie forumprzeciwdepresji.pl można także znaleźć Mapę Pomocy Antydepresyjnej, czyli punkty wsparcia w twojej okolicy. Nie czekaj i reaguj natychmiast, daj sobie szansę na ratunek.
